علائم سرطان پوست و پیشگیری از ایجاد آن

سرطان پوست چند نوع است و در ابتدا با ضایعات پیش سرطانی بروز می‌کند. ضایعات پیش سرطانی، ضایعات پوستی ای هستند که سرطانی نیستند ولی با گذشت زمان سرطانی می‌شوند. ۴۰-۵۰ درصد سفید پوستانی که بالای ۶۵ سال دارند به سرطان پوست دچار می‌شوند.

اگر به طور مرتب یا در موارد تردید نسبت به وجود بیماری، به متخصص پوست مراجعه شود، در ملانوم نشانه هایی وجود دارد که متخصص پوست را به اشتباه نمی اندازد.
توصیه می شود که به موازات مراجعه به پزشک، خودتان هم پوست تان را مورد معاینه قرار دهید.
تمام قسمت های پوست بدن را نمی توان به راحتی دید، بنابراین بر اساس یک قرارداد کلی، خودتان، پشت، کتف ها و ران های تان را معاینه کنید.
بهترین حالت این است که این معاینه دو بار در سال انجام گیرد

مراقب پوست خود، خصوصاً جوش هایتان باشید!

این علائم که می توان آنها را بر روی پوست تشخیص داد کدامند و کدام یک از این علائم ما را به وجود سرطان مشکوک می کند و لزوم مراجعه به پزشک را ضروری می سازد؟

حسابی مراقب جوش های تان باشد

ملانوم با ۸۴۰۰ مورد ابتلا در سال در فرانسه، خطرناک ترین سرطان پوست است، و مورد بسیار نگران کننده این است که هر چه برنزه کردن در دنیا بیشتر مد می شود، آمار ابتلا به این بیماری نیز افزایش می یابد! اصلی ترین فایدۀ تشخیص نخستین علائم ملانوم، مراجعه به پزشک و بهره مند شدن از درمان بسیار سریع است که قطعاً مفیدتر خواهد بود.

علائم قابل تشخیص سرطان پوست کدامند؟

۱) زخمی روی پوست که به درستی درمان نمی شود و بیش از ۳ یا ۴ ماه طول بکشد.
۲) یک لکه یا جوش که اندازه و ظاهرش عوض می شود، خونریزی می کند و یا حساسیتش تغییر می یابد.
۳) به طور کلی به تمام زخم هایی که معیارهای زیر را داشته باشند، باید مشکوک شوید:
نامتقارن بودن،
لبه های نامنظم،
رنگ غیر یکدست،
قطر بیش از ۶ میلی متر که افزایش هم بیابد،
جوشی که ظاهر، اندازه و رنگ آن تغییر کند یا ناهموار و زمخت شود،
اینها نشانه هایی هستند که باید فوراً آگاه تان کنند و با مشاهدۀ آنها بی معطلی به پزشک مراجعه کنید. در ادامه این مقاله به توضیح بیشتر موارد بالا میپردازیم.

علائم سرطان پوست و پیشگیری از ایجاد آن

شاخی شدن پوست در اثر آفتاب (اکتینیک کراتوزیس ) :

مایعات پوستی کوچکی هستند که پوسته ریزی دارند و در اثر تماس طولانی با نور خورشید ایجاد می‌شوند و بیشتر در سر، گردن، دستها ایجاد می‌شوند. ممکن است این ضایعات در نواحی دیگر بدن نیز ایجاد شوند. ممکن است این ضایعات پوستی اولین نشانه های سرطان پوست باشند. شاخی این ضایعه معمولا بعد از ۴۰ سالگی ظاهر می‌شود اما ممکن است در افراد جوانتر نیز بروز کند.

افراد سفید پوست، بلوند، افرادی که موهای قرمز رنگ دارند یا افرادی که رنگ چشم آنها آبی یا سبز است بیشتر در معرض خطر هستند. درمان زودرس ضایعات، برای متوقف کردن پیشرفت آنها به سرطان سلول سنگفرشی پوست، توصیه می‌شود.

التهاب شاخی لب

مانند ضایعه قبلی التهاب شاخی لب نیز یک ضایعه پیش سرطانی است که معمولا در لب پایینی ظاهر می‌شود. در لبها، ضایعات پوسته دار، خشکی پایدار لب یا ترک لب ممکن است بروز کنند. علائمی‌که شیوع کمتری دارند شامل تورم لب، از بین رفتن مرز بین لب و پوست یا برجسته شدن خطوط لب هستند. التهاب شاخی لب، اگر درمان نشود ممکن است به سرطان مهاجم سلول سنگفرشی تبدیل شود.

شاخک پوستی

این ضایعه پوستی به شکل یک برامدگی مخروطی شکل است که از یک پایه قرمز رنگ در سطح پوست رو به خارج رشد می‌کند. این ضایعه از کراتین (همان ماده ی تشکیل دهنده ی ناخن) تشکیل شده است. شکل و اندازه ی این ضایعات بسیار متفاوت است اما بیشتر آنها چند میلیمتر هستند. بدخیمی‌سلول سنگفرشی پوست اغلب در پایه ی این ضایعات ایجاد می‌شود. این ضایعات در سفید پوستان مسنی که سابقه مواجهه زیاد با آفتاب را دارند دیده می‌شود.

خال ها چه زمانی مشکل ساز هستند؟

خال معمولی یک ضایعه خوش خیم است و تنها تعداد بسیار کمی ‌از آنها بدخیم می‌شوند. اما خالهای غیر معمولی با گذشت زمان می‌توانند به نوعی سرطان پوست به نام ملانوما تبدیل شوند. خالهای معمولی ممکن است صاف یا برجسته باشند و یا ممکن است در ابتدا مسطح باشند و به مرور زمان برجسته شوند. اما در حالت طبیعی حتی سطح خالهای برجسته هم صاف است. خال های معمولی گرد یا بیضی شکل هستند و اندازه ی کوچکی دارند ( کوچکتر از ته یک مداد). بیشتر این خالها در اوایل بلوغ و جوانی شکل می‌گیرند و تشکیل خال طبیعی در افراد بالغ غیر معمول است.

خال غیر معمولی (دیسپلاستیک)

این خالها سرطانی نیستند اما می‌توانند تبدیل به سرطان شوند. این خالها می‌توانند در نواحی از بدن که با آفتاب مواجهه دارند و یا در نواحی دیگر بدن تشکیل شوند. این خالها بزرگتر هستند (عرض حدود یک چهارم اینچ معادل ۶ میلیمتر یا کمتر). همچنین بیشتر شکل نامنظم دارند و حاشیه آنها نامنظم است یا حالت محو شده دارد. این خالها ممکن است صاف یا برجسته باشند و سطح آنها نیز ممکن است ناصاف یا صاف باشد. رنگ این خالها ممکن است یکدست نباشد و مخلوطی از چند رنگ مثلا صورتی، قرمز، برنزه یا قهوه ای باشد.

الفبای پیشگیری را بدانید

خالهای بدن یک فرد شبیه هم هستند. خال یا لکی که با سایر خالها متفاوت باشد، اندازه ی آن از ته یک مداد بزرگتر باشد و یا خصوصیات بدخیمی‌را داشته باشد باید توسط پزشک معاینه شود چون می‌تواند بدخیم باشد. نکاتی که در ادامه گفته می‌شود شامل نکات مهمی‌است که وقتی خالهای خود را معاینه می‌کنید باید آنها را در نظر داشته باشید.

عدم تقارن

عدم تقارن به این معنی است که نیمه ی خال با نیم دیگر آن مشابه نیست. خالهای طبیعی متقارن هستند. وقتی خالها یا لک ها را چک می‌کنید یک خط فرضی را در وسط خال در نظر بگیرید و دو نیمه‌ی خال را با یکدیگر مقایسه کنید. اگر با یکدیگر مشابهت نداشتند برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

حاشیه

اگر حاشیه خال ناصاف و ناهموار بود یا محو شده بود یا شکل نامنظم داشت نیز به پزشک مراجعه کنید زیرا ضایعات پوستی نوعی سرطان پوست به نام ملانوما حاشیه های نامنظم دارند.

رنگ

خالی که رنگ یکنواخت ندارد و در بخشی از آن آن رنگ دیگری مانند قهوه ای، برنزه، سیاه ،آبی، سفید یا قرمز دیده می‌شود مشکوک است. خال طبیعی معمولا یک رنگ دارد. خالی که در برخی قسمتها روشنتر و در قسمتهای دیگر تیره تر است باید توسط پزشک معاینه شود.

اندازه

خالی که بزرگتر از ته مداد باشد مشکوک است. خالهای خوش خیم معمولا کوچکتر از ۶ میلیمتر هستند.

برآمدگی

اگر قسمتی از خال برامده شد یا از سطح پوست بلندتر شد به پزشک مراجعه کنید. ضایعات بدخیم ملانوما اغلب به سرعت بزرگ می‌شوند و ارتفاعشان افزایش می‌یابد. خالی که اندازه اش به سرعت تغییر کند، بزرگ یا چروکیده شود تغییر رنگ بدهد، خارش دار شود یا خونریزی داشته باشد باید معاینه شود.

نکاتی برای بررسی خالها

پوست خود را پس از دوش گرفتن و زمانی که مرطوب است چک کنید. محل شایع بروز ضایعات ملانوما در مردان ناحیه پشت تنه و در زنان در در پایین ران و ساق است. اما به این محلها اکتفا نکنید و ماهی یک بار همه ی بدن را برای یافتن لکه ها و خالهای مشکوک چک کنید. از سر شروع کنید و نواحی پنهان را نیز فراموش نکنید. قسمتهایی مانند لا به لای انگشتان دست و پا، کشاله ران، کف پاها و پشت زانوها نباید فراموش شوند. پوست سر و گردن را نیز چک کنید. می‌توانید از آینه یا از کمک یکی از اعضای خانواده برای چک کردن قسمتهایی که دیده نمی‌شوند استفاده کنید.
می‌توانید از خالها عکس بگیرید تا تغییرات آنها در آینده بتوانید بفهمید. اگر نوجوان هستید، باردار هستید یا حوالی یائسگی هستید توجه بیشتری به خالها و لکها داشته باشید چون در این زمانها تغییرات هورمونی در بدن رخ می‌دهند.

خالها را از چه نظر بررسی کنیم؟

اگر با روش فوق خالها را ارزیابی کردید و خصوصیات مشکوک پیدا کردید یا اگر ضایعات پوستی به لمس حساسیت داشت، خارش دار بود یا ترشح یا پوسته ریزی داشت، و یا در صورتی که زیر خال قرمزی یا تورمی‌داشت که بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک نمونه پوستی از آن تهیه کند. اگر ضایعه سرطانی باشد کل ضایعه و بخشی از اطراف آن برداشته می‌شود و جای آن بخیه می‌شود. درمانهای اضافی ممکن است مورد نیاز باشد.

درمان سرطانهای پوست

ملانوم بدخیم اگر در مراحل پیشرفته باشد، درمان سخت و مشکلی دارد. تشخیص زودرس می‌تواند امید به زندگی را افزایش دهد. بقیه انواع سرطان پوست غیر از ملانوما شامل سرطان سلول پایه ای و سرطان سلول سنگفرشی هستند نیز شایع هستند و در صورتی که زود تشخیص داده شده و درمان شوند کاملا درمان پذیر هستند. فردی که قبلا مبتلا به سرطان پوست بوده ممکن است دوباره دچار بیماری شود و باید حداقل سالی یک بار برای معاینه مراجعه کند.

ملانوما

ملانوما نوعی سرطان پوست است که معمولا از یک خال شروع می‌شود. این نوع از بدخیمی‌ پوست به اندازه‌ی انواع دیگر شایع نیست اما خطرناک ترین نوع آن است و می‌تواند کشنده باشد. علائم احتمالی آن شامل تغییر در شکل خال یا لکه ها است. اگر خال یا لکه ای در پوست شما از نظر اندازه، شکل، رنگ یا حاشیه ها تغییراتی داشت یا در صورت داشتن بیش از یک رنگ، عدم تقارن، خارش، ترشح یا خونریزی حتما به پزشک مراجعه کنید.

همۀ ملانوم ها شبیه به هم نیستند…

بدون اینکه علائم را با هم اشتباه بگیرید، باید بدانید که گاهی اوقات ملانوم از رشد جوش هایی که قبلاً وجود داشته، ایجاد نمی شود.
از سوی دیگر برخی ملانوم ها به رنگ های سیاه یا قهوه ای نیستند، اما ظاهرشان واضح تر است. به همین جهت مراقبت های مداوم و دقیق از پوست و توجه به آن بسیار مفید خواهد بود…
سرطان سلول سنگفرشی

در این بیماری سلولهای سنگفرشی پوست بدخیم می‌شوند. این نوع بدخیمی‌ممکن است به صورت برامدگی نرم، قرمز رنگ و پوسته داری تظاهر کند که رشد می کند و ممکن است خونریزی یا ترشح داشته باشدو یا ممکن است به صورت یک زخم بروز کند که خوب نمی‌شود. بیشتر اوقات در بینی، پیشانی، گوشها، لب تحتانی و مناطقی از بدن که بیشترین مواجهه با آفتاب را دارند ایجاد می‌شود. این نوع بدخیمی‌در صورتی که زود تشخیص داده شده و درمان شود به خوبی درمان پذیر است. اما اگر در زمان تشخیص پیشرفت کرده باشد درمان به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد.

سرطان سلول پایه ای

در این بیماری سلولهای پایه ای پوست بدخیم می‌شوند. این نوع بدخیمی‌پوست، شایعترین و قابل درمان ترین نوع سرطان پوست است زیرا این بیماری به کندی پیشرفت می‌کند. ضایعات سرطانی ممکن است شکلهای مختلفی داشته باشند ممکن است به شکل یک ضایعه گرد، سفید رنگ و مروارید شکل و یا به صورت برامدگی پر از چربی باشد که اغلب عروق کوچکی هم در آن دیده می‌شود. ضایعه می‌تواند در گوشها، گردن یا صورت ایجاد شود. ممکن است ضایعات پوستی به صورت صاف، پوسته دار، صورتی یا قهوه ای باشند که در پشت تنه یا روی سینه ایجاد می‌شوند.

چه کسانی به سرطان پوست مبتلا می‌شوند و چرا؟

مواجهه با آفتاب بزرگترین عامل ایجاد سرطان پوست است اما در افرادی که به میزان معمول با آفتاب مواجهه داشته و دچار سرطان پوست می‌شوند چطور؟
مواجهه با عوامل محیطی زیانبار، پرتودرمانی و حتی ویژگیهای وراثتی و ژنتیکی ممکن است در ابتلا به بیمار ی نقش داشته باشند. حتی آفتاب گرفتن های طولانی و استفاده از دستگاههای برنزه کننده پوست نیز موجب آسیب به پوست می‌شود. اگر چه هر فردی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود ولی این افراد در معرض خطر بیشتری هستند:

* افرادی که پوست سفید دارند یا رنگ چشم آنها روشن است.
* افرادی که تعداد زیادی خالهای بزرگ و با اشکال نامنظم دارند.
* افرادی که در خانواده آنها فرد یا افرادی سابقه ی سرطان پوست داشته اند.
* سابقه مواجهه طولانی با نور شدید آفتاب یا سابقه آفتاب سوختگی شدید دارند.
*زندگی در مکانهایی که ارتفاع زیاد دارند و بیشتر سال تابش آفتاب دارند.
* افرادی که به علتی پرتو درمانی شده اند.

چگونه از ابتلا به سرطان پوست پیشگیری کنیم؟

_ مواجهه خود با نور خورشید و پرتوهای فرابنفش را کاهش دهید. خصوصا در ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر این مسئله اهمیت بیشتری دارد زیرا تابش پرتوهای خورشید شدیدتر است.

_ هنگامی‌که بیرون می‌روید از محصولات ضد آفتاب استفاده کنید و همه نواحی که با آفتاب مواجهه دارند را در نظر داشته باشید. لبها و گوشها را فراموش نکنید.

_ از عینک آفتابی مناسب و لباسهای مناسب که بیشتر سطح بدن را محافظت کنند استفاده کنید. لباسهایی که رنگ روشن دارند مناسبتر هستند.

_ در صورتی که تغییری در پوست شما ایجاد شد، خالها دچار تغییراتی شدند یا زخمی‌ایجاد شد که بهبودی و ترمیم خوبی نداشت حتما در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

استرس و آثار مخرب آن بر سلامت پوست

مشکلات روحی به راحتی بر روی ظاهر افراد اثرات منفی ایجاد می کند، عواملی مثل استرس و نگرانی که موجب بیمار شدن روح و در نتیجه اختلال در سیستم داخلی و همه اعضای آن می شوند. پوست نیز از این تاثیرات بی بهره نمی باشد، کدری و رنگ پریدگی اولین نشانه اثر روح نا آرام بر روی پوست است. افرادی که با استرس های زیادی در ارتباط هستند به لحاظ سلامت پوستی همواره در خطر می باشند. این در حالیست که برای پوست سالم صورتی رنگ و دارای رطوبت و الاستیسیته مناسب نیاز به آرامش روحی خواهید داشت.

با اینکه هما نسبت به تاثیرات استرس بر روی پوستمان آگاه هستیم؛ اما نمی توانیم مشکلات زندگی را به صورتی که بر سلامت بدنمان اثر منفی نداشته باشد، کنترل و ساماندهی کنیم. مشکلاتی مثل بیکار شدن، امتحانات مختلف، بیماری، طلاق و بسیاری مسائل دیگر که به طور کلی استرس های زندگی، صدمات جبران ناپذیری بر روح و جسم وارد می کنند. اختلالات پوستی نظیر جوش و آکنه، چروک و پیری زودرس، ریزش مو، خارش و … از جمله این صدمات هستند.
عادت های ما در مواقع عصبانیت نیز از مخرب ترین عوامل ایجاد کننده مشکلات پوستی است. گاهی افراد به دلیل استرس به صورت ناخودآگاه اخم کرده و حالت چهره خود را تغییر می دهد، که این در طولانی مدت موجب ایجاد خطوط و چروک بر روی پوست می شود. همچنین عادت بد ناخن جویدن که باعث بد فرم شدن و آسیب به ناخن ها می شود، ناشی از همین استرس است.
ترشح هورمون کورتیزول که در زمان استرس و ناراحتی به مقدار زیادی افزایش می یابد، به صورت گسترده ای روی تمام ارگان های بدن اثر مخرب می گذارد. چرب شدن پوست و ایجاد زمینه مساعد برای جوش و آکنه از جمله این آثار است. اختلال در سطح دفاعی پوست که سبب تبخیر آب از سطح آن به مقدار زیاد می شود از دیگر مضرات استرس است. به همین علت سیستم دفاعی بدن و سرعت ترمیم آنزیم های ترمیم کننده با مشکل رو به رو شده و با ادامه این روند به بروز بیماری های خود ایمنی و سرطان های پوستی منجر می شود. قند خون با ترشح این هورمون افزایش یافته و با چسبیدن مولکول های قند به رشته های کلاژن، آسیب قابل توجهی به پوست به صورت چین و چروک وارد خواهد شد.
هورمون آدرنالین که یک هورمون دفاعی در مواقع هیجانات ترشح می شود، با افزایش نگرانی و استرس در بدن بیشتر تولید شده و به صورت مخربی عمل می کند. جریان خون زیر پوست کاهش یافته و به این ترتیب اکسیژن رسانی و انتقال مواد مغذی به آن نیز با مشکل رو به رو می شود، و پوست کدر و رنگ پریده به نظر می آید. با اختلال در سیستم خون رسانی و نیز دفع سموم از بدن، چربی ها و سلولیت به صورت ناصافی و روزنه های باز بر روی پوست ظاهر می شوند. همچنین با وجود استرس، رادیکال های آزاد در سلول ها بیشتر تولید شده و این امر تخریب سلول ها و در نتیجه پیری پوست می شود.

اسید هیالورونیک که عامل اصلی رطوبت رسانی به پوست و شادابی آن است، نیز کاهش می یابد. خشکی و خارش همراه با کهیر و تاول از عوارض کاهش این ماده در بدن است.
با دانستن عوارض استرس بر روی پوست، بهترین راه برای در امان بودن از اثرات مخرب آن فعالیت های بدنی و ورزش کردن است. ورزش علاوه بر ایجاد تناسب در اندام، از تجمع سلولیت جلوگیری می کند. هورمون های آندروفین و سروتونین با ورزش کردن بیشتر ترشح می شود، که این دو به کم شدن استرس و ایجاد ریلکسی و شادابی کمک می کنند. خواب و استراحت اگر به صورت کافی در برنامه زندگی گنجانده شوند در جهت کاهش اثرات استرس بر بدن و حفظ سلامت پوست عمل می کنند. ماساژ درمانی از تاثیرگذارترین درمان های ضد پیری با خاصیت لیفت دهنده و سفت کننده پوست است. در کنار همه این موارد قرار دادن زمانی از وقت خود برای ریلکس کردن و ایجاد شرایط مناسب برای آرامش روحی به تقویت عملکرد سیستم بدن کمک فراوانی می کند.

اثرات هورمون‌ها بر پوست و موی شما

سلامت پوست و مو یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های افراد، بویژه خانم‌هاست زیرا ارتباط زیادی با زیبایی چهره دارد. از این رو، هر روز روش‌ها و داروهای زیادی در رابطه با پوست و مو مطرح می‌شود که بعضی از آن‌ها واقعا تاثیر چندانی ندارد و فقط تبلیغات توخالی تولیدکنندگان است. یکی از این روش‌ها که مدتی است از آن صحبت می‌شود، استفاده از هورمون‌ها در زیبایی است.

جام جم سرا: عده‌ای معتقدند برخی هورمون‌ها نقش موثری در زیبایی پوست و مو دارد و بخشی دیگر سلامت پوست و مو را به خطر می‌اندازد. این عده می‌گویند با مصرف بعضی از داروهای حاوی هورمون‌های موثر می‌توان به سلامت بیشتر پوست و مو کمک کرد. این ادعا تا چه حد درست است و آیا اصولا اصطلاح هورمون خوب و بد از نظر علمی درست است؟

وقتی هورمون انسولین پوست را بیمار می‌کند

در رابطه با تغییرات هورمون‌ها و پوست، نقش هورمون انسولین اهمیت بسیاری دارد. اختلال در ترشح این هورمون به بیماری دیابت منجر می‌شود. این بیماری بیشتر ارگان‌های بدن از جمله پوست و مو را درگیر می‌کند. تغییراتی که دیابت در پوست ایجاد می‌کند، به صورت قرمزی صورت و افزایش رنگدانه پوست ـ طوری که چهره فرد برنزه می‌شود ـ نمایان می‌شود. افزایش رنگدانه پوست بیشتر در نواحی چین‌ها مانند چین گردن، زیربغل‌ها و کشاله ران رخ می‌دهد.

ریزش منطقه‌ای مو، شکنندگی ناخن‌ها و چکشی شدن ناخن از علائم اختلال در تیروئید است

مشکل دیگری که این بیماری ایجاد می‌کند، نکروز یا از بین رفتن انگشتان دست و پاست و پوست بدن ممکن است به رنگ نارنجی و زرد درآید. تاول‌های غیرالتهابی نیز ممکن است در اندام تحتانی به دلایل ناشناخته به وجود بیاید. در بعضی افراد تاول‌های ریزی در ناحیه ساق پا ایجاد می‌شود که اطراف آن هیچ گونه قرمزی ندارد و کاملا بدون علامت است. در عده‌ای دیگر مشکلات پوستی بیشتر به صورت تغییرات مفصلی ایجاد می‌شود، به این صورت که پوست در ناحیه مفصل‌های کوچک مانند انگشتان ضخیم می‌شود. این حالت باعث اختلال در حرکت انگشتان می‌شود و بیشتر در مواردی که دیابت کنترل نشده و همراه با درگیری کلیه و چشم باشد، اتفاق می‌افتد. برخی ضایعات قهوه‌ای رنگ نیز در نواحی ساق پا افزایش پیدا می‌کند که گاهی زخمی می‌شود و ممکن است بیمار را تا مدت‌ها درگیر کند.

از دیگر مشکلات پوستی، بروز ضایعات قرمز رنگ مدور همراه با بثورات است که در عده‌ای از بیماران دیده می‌شود. دلیل آن افزایش تری گلیسرید در بیمارانی است که دیابتشان کنترل نشده باشد. دیابت روی مو‌ها هم آثار منفی زیادی دارد. برای مثال در ناحیه مو‌ها بثورات پوسته دار به وجود می‌آید و بیشتر در افراد دیابتی که مشکل کلیه نیز دارند شایع است. دیابتی‌ها نسبت به عفونت‌های قارچی مستعدترند و بیشتر اوقات این ضایعات در ناحیه لب‌ها و گوشه لب ایجاد می‌شود. همچنین افرادی که دیابت دارند به دلیل همراهی با تخمدان پلی کیستیک یا مقاومت به انسولین ممکن است دچار پرمویی شوند.

تیروئید نسخه پوستتان را می‌پیچد

کم کاری و پرکاری غده تیروئید تغییراتی در پوست ایجاد می‌کند. در مواردی که فرد دچار پرکاری تیروئیدی است، پوست، نرم و مخملی، نازک، گرم و همراه با تعریق زیاد است و ممکن است فرد دچار افزایش رنگدانه در پوست شود. خارش در نواحی مختلف بدن و تورم ساق پا و کهیر از علائم دیگر پرکاری تیروئید است که بیشتر اوقات فرد پس از مراجعه به پزشک متوجه بیماری‌اش می‌شود و لکه‌های برص و نازکی مو‌ها و ریزش آن‌ها در افراد مبتلا، شیوع بیشتری دارد. ریزش منطقه‌ای مو، شکنندگی ناخن‌ها و چکشی شدن ناخن از علائم دیگر این بیماری است. از سوی دیگر، کاهش ترشح هورمون تیروئید نیز مشکلاتی را برای پوست و مو به وجود می‌آورد. در این افراد پوست خشک وخشن، سرد و رنگ پریده است.
جوانانی که به دلیل ورزش از داروهایی حاوی تستسترون استفاده می‌کنند تا ماهیچه‌هایشان را حجیم کنند، دچار عوارض ناخواسته‌ای مانند کاهش موی سر و افزایش جوش‌های صورت و پرمویی می‌شوند

ممکن است پوست متورم شود و تغییر رنگ پوست به رنگ زرد شایع است. پوست براحتی کبود می‌شود که دلیل آن شکنندگی عروق است و با کوچک‌ترین ضربه کبودی‌هایی در آن ایجاد می‌شود. خشکی و افزایش ضخامت پوست و پوسته پوسته شدن در این افراد بیشتر دیده می‌شود. در مو‌ها بیشتر اوقات شاهد خشن و شکننده شدن، کاهش رشد مو و کم مویی یک سوم خارجی ابرو هستیم. ناخن‌ها در این افراد نازک و شکننده و رشد آن کم می‌شود.

کاهش و افزایش هورمون کورتیزول

مشکل دیگری که در اثر اختلال هورمونی در پوست به وجود می‌آید، به دلیل افزایش و کاهش هورمون کورتیزول است. در افرادی که میزان کورتیزول سرم خونشان افزایش پیدا می‌کند بیماری «کوشینیگ» به وجود می‌آید و افرادی که کورتیزول خونشان کم می‌شود دچار بیماری «آدیسون» می‌شوند. افزایش سرم کورتیزول یا منشا داخلی دارد یا به دلیل استفاده زیاد از داروهای کورتونی به دلیل بیماری خاص است. در این حالت این افراد معمولا شکم و سینه‌های پر، دست و پای کوچک، تنه‌های بزرگ و صورتی گرد و گونه‌های پر دارند که در اصطلاح صورت ماه شکل نامیده می‌شود. قسمت پشت گردن و شانه‌هایشان پر و حجیم است و پوست این افراد شکننده و ترک‌هایی در نواحی شکم و ران‌ها و بازو‌ها دارند. ترمیم زخم در آن‌ها طول می‌کشد و با کوچک‌ترین ضربه به پوست دچار خون مردگی می‌شوند. این گروه به عفونت‌های قارچی، آکنه و پرمویی مستعد هستند.
نقطه مقابل این گروه، بیماری آدیسون است که در اثر کاهش ترشح هورمون کورتیزول به وجود می‌آید. در این بیماری پوست دچار تغییرات رنگدانه‌ای می‌شود؛ یعنی در بعضی از نقاط پوست پررنگ‌تر، خطوط کف دست پررنگ‌تر و خال‌ها نیز بیشتر می‌شود و غضروف‌ها نیز دچار سفتی می‌شود، بخصوص غضروف گوش.

نقش هورمون‌های زنانه و مردانه بر پوست

افزایش سطح هورمون‌های تخمدان در زنان، مشکلاتی در پوست ایجاد می‌کند. خانم‌هایی که کیست زیادی در ناحیه تخمدان دارند، عموما چاق هستند، جوش‌های آکنه‌ای در صورت و بدن دارند و بیشتر اوقات در ناحیه صورت و اطراف سینه دچار پرمویی هستند.
ریزش موهای سر نیز از مشکلات اساسی این افراد است. اما کاهش هورمون‌های تخمدان، به دلیل بیماری‌ای خاص یا افزایش سن و یائسگی رخ می‌دهد. این افراد دچار کاهش موی سر شده و رشد ناخن‌ها در آن‌ها کم می‌شود. کم شدن چربی پوست و در اثر آن خشک و چروک شدن آن از عوارض دیگر کاهش ترشح هورمون هاست. در این خانم‌ها میزان هورمون‌های تخمدان کم می‌شود ولی هورمون‌های تستسترون که به طور طبیعی در خون خانم‌ها کم است، بیشتر شده و باعث ایجاد موهای زائد در ناحیه صورت و سینه می‌شود.
جوانانی که به دلیل ورزش از داروهایی حاوی تستسترون استفاده می‌کنند تا ماهیچه‌هایشان را حجیم کنند، دچار عوارض ناخواسته‌ای مانند کاهش موی سر و افزایش جوش‌های صورت و پرمویی می‌شوند.
یکی دیگر از عوارض این دارو‌ها ترک‌های پوستی مشابه ترک‌های دوران بارداری است.

هورمون‌ها مثل همند

هورمون‌ها از مجموعه‌ای از ارگان‌ها ترشح می‌شوند تا روی ارگان‌های دیگر اثر بگذارند. وقتی میزان هورمون‌ها از حد طبیعی بیشتر یا کمتر شود، تغییراتی در تمام ارگان‌ها از جمله پوست و مو ایجاد می‌کند. پس این باور که بعضی هورمون‌ها برای پوست و مو مفید و بعضی‌ها مضرند درست نیست.
هورمون‌ها باعث افزایش رنگدانه‌ها در بعضی نواحی بدن می‌شود. ترک و شکنندگی پوست از جمله عوارض افزایش این هورمون‌هاست

وقتی هورمونی بیش از حد یا کمتر از حد طبیعی ترشح شود، پزشک با تجویز داروهای هورمونی میزان ترشح آن را متعادل می‌کند. به این ترتیب بیماری درمان و مشکلات ناشی از آن برطرف می‌شود. این موضوع در تمام افراد قابل اجرا نیست؛ بنابراین افراد نباید به طور خودسرانه داروهای هورمونی مصرف کنند تا به قول خودشان پوست و موی سالمتری پیدا کنند. داروهای هورمونی فقط زمانی تجویز می‌شود که مشکل هورمونی خاصی وجود داشته باشد.

هورمون‌های بارداری و پوست

هورمون‌های بارداری‌‌ همان هورمون‌های تخمدان است که در این دوران افزایش پیدا می‌کند. این هورمون‌ها باعث افزایش رنگدانه‌ها در بعضی نواحی بدن می‌شود. ترک و شکنندگی پوست از جمله عوارض افزایش این هورمون‌هاست. یکی دیگر از تغییرات این دوران افزایش رشد موهاست ولی پس از زایمان، مو‌ها دوباره وارد مرحله ریزش می‌شود. به طور کلی، رشد مو و ناخن در دوران بارداری بیشتر و پس از زایمان کمتر می‌شود. البته اگر خانمی بارداری طبیعی داشته باشد می‌تواند با استفاده از ذخایر بدنش هم جنین را خوب تغذیه کند و هم دچار کمبود ویتامین نشود. اگر میزان این ویتامین‌ها در بدن کم باشد، فرد دچار ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها و مشکلات پوستی می‌شود.

مشکلات هورمونی زنان

۱٫ افزایش میزان استروژن

افزایش میزان استروژن در زنان – خصوصا زنان بالای ۳۵ سال – بسیار شایع است اما بیشتر خانم‌ها به این تغییر هورمونی اهمیتی نمی‌دهند و آن را بخشی از تغییرات چرخه قاعدگی خود می‌دانند. خانم‌هایی که دچار دیابت، چاقی و فشارخون هستند، داروهای استروژنی مصرف می‌کنند یا باردارند نیز ممکن است دچار افزایش میزان استروژن باشند.

علایم: پی‌ام‌اس، میگرن، تغییرات خلق‌وخو، گرفتگی، فیبروئید رحمی، افزایش وزن بی‌دلیل، پوکی استخوان، احساس خستگی و بی‌حالی، آلرژی، کاهش فعالیت جنسی، فشارخون بالا، التهاب، گرگرفتگی، ریزش مو، قاعدگی‌های نامنظم، رشد بیش از حد مو در صورت و آکنه.

۲٫ کاهش میزان استروژن

کاهش میزان استروژن معمولا در دوران یائسگی شایع است اما خانم‌هایی که درمان‌های هیستروکتومی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را انجام داده‌اند، از یک بیماری خودایمنی رنج می‌برند یا میزان چربی در بدن‌شان خیلی پایین است نیز دچار کاهش میزان استروژن می‌شوند.

علایم: خستگی، گرگرفتگی، تعریق شبانه، اختلال حافظه، اختلال تمرکز، درد مفاصل، خشکی پوست، لکه‌های قهوه‌ای پوست، پیری زودرس، چین و چروک، سردرد، آرتروز، افسردگی، حملات هراس و کاهش اعتماد به‌نفس.

۳٫ افزایش میزان پروژسترون

هورمون پروژسترون به طور طبیعی در دوران قاعدگی از تخمدان‌ها ترشح می‌شود و ممکن است به دنبال مصرف قرص‌های پیشگیری مقدار آن از حد معمول بالاتر رود.

علایم: حساسیت سینه، احساس نفخ، نوسان خلقی، خواب‌آلودگی بیش از حد، سرگیجه، مستعد شدن نسبت به عفونت قارچی و کاهش استروژن.

۴٫ کاهش میزان پروژسترون

هورمون پروژسترون تاثیر بسزایی بر عملکرد قسمت‌های مختلف بدن دارد و ترشح هورمون‌های استروژن و کورتیزون را مهار می‌کند. افزایش میزان استروژن، مقاومت به انسولین، استرس مزمن، رژیم غذایی غلط، ورزش نکردن و برخی بیماری‌ها می‌توانند سبب کاهش میزان پروژسترون شوند.

علایم: ناباروری، بیماری‌های تیروئیدی، افسردگی، کاهش میزان قندخون، حملات هراس، حساسیت سینه، فیبروکیستیک شدن سینه، احتباس آب در بافت‌ها، قند خون پایین، قاعدگی نامنظم، کمبود منیزیم، خشکی واژن و لخته شدن خون در دوران قاعدگی.

۵٫ افزایش سطح هورمون‌های آندروژن

این هورمون‌ها در بدن زنان باید به استروژن تبدیل شوند. هورمون‌های آندروژن بر عملکرد قسمت‌های مختلف بدن اثر می‌گذارند؛ از جمله عملکرد دستگاه تناسلی، میل جنسی، رضایت جنسی، استخوان‌ها، کلیه‌ها، کبد و عضلات. درمان نشدن سطح بالای هورمون‌های آندروژن به بیماری‌هایی از قبیل مقاومت به انسولین، دیابت، کلسترول بالا، فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی منجر می‌شود.

علایم: آکنه، هیسوتیسم (افزایش موهای زاید در قسمت‌های غیرمعمول مانند چانه و پشت لب)، تنک شدن مو، سندروم تخمدان پلی‌ کیستیک، نازایی، چاقی در ناحیه شکم، کمبود HDL (کلسترول خوب) و افزایش LDL (کلسترول بد).

۶٫ کاهش سطح هورمون‌های آندروژن

میزان کم هورمون‌های آندروژن می‌تواند در هر سنی سراغ خانم‌ها بیاید اما اغلب در دوران پیش یائسگی و بعد از یائسگی ایجاد می‌شود. کاهش این هورمون‌ها ممکن است در اثر فقدان قاعدگی (به دنبال ورز‌ش‌های سنگین و رژیم غذایی غلط باشد)، سطح بالای پرولاکتین در دوران شیردهی و تومورهای غده هیپوفیز ایجاد شود.

از کجا بفهمیم مشکل هورمونی داریم

این موضوع به میزان دقت فرد به سلامت پوست و مو بستگی دارد. برای مثال فردی که آکنه دارد زمانی که به متخصص مراجعه می‌کند، پزشک با یک آزمایش می‌تواند متوجه وجود کیست وخیم تخمدان در او شود ولی شاید بیمار هیچ علامت دیگری از بیماری نداشته باشد.
فردی که به دلیل پرمویی به پزشک مراجعه می‌کند، با انجام یک آزمایش ساده دلیل پرمویی‌اش ـ که یا از مشکلات تیروئیدی است یا تخمدان ـ شناسایی می‌شود.
فردی که دیابت دارد، ممکن است اولین علامت بیماری‌اش‌‌ همان بثورات پوستی باشد که با‌‌ همان آزمایش خون قابل تشخیص است.
بنابراین توجه به سلامت پوست و مو اهمیت دارد. فردی که برای مثال ریزش مو دارد نباید این مساله را یک مشکل ساده فرض کند، بلکه توصیه می‌شود به پزشک متخصص مراجعه کند چون این ریزش به ظاهر ساده شاید دلیل یک بیماری هورمونی باشد.

کک و مک

کک و مک، به عنوان یک مشکل پوستی مربوط به سلول های رنگی رایج عمدتا به علت وراثت یا ژنتیک می باشد که بیشتر در افراد دارای پوست سفید و چشمان روشن با موهای طلایی دیده می شود. این نوع بیماری پوستی در دوران کودکی ظاهر شده و تا دهه سوم زندگی که سلول‌ های رنگدانه ‌ساز فعالیتشان کاهش می یابد ادامه پیدا می کند. به همین علت درمان این بیماری ژنتیکی به صورت قطعی یافت نشده است. البته شرکت های دارویی و بهداشتی همواره در تلاش برای تولید محصولی در جهت کم رنگ کردن و کنترل پیشرفت کک و مک ها بوده اند.

در مناطقی که کک و مک به علت نوع نژاد شیوع بیشتری دارد، مانند کشورهای آمریکایی و اروپایی این مشکل پوستی به صورت بیماری تلقی نشده است و راحتتر آن را پذیرفته اند. اما در کشور ما به علت کمیاب بودن کک و مک در میان افراد پوست روشن، پیگیری درمان های متعدد از جانب این افراد بیشتر بوده است. با توجه به عدم درمان کامل و قطعی کک و مک، متخصصان پوست به یاری این دسته شتافته اند و توصیه هایی برای کاهش و پیشگیری از آن دارند.

تابش نور خورشید در اکثر مناطق ایران در طول سال، به عنوان اصلی ترین عامل تحریک کننده و بیشتر کننده این مشکل پوستی محسوب می شود. حفاظت کامل پوست در برابر آفتاب به ویژه برای افراد سفید پوست و مستعد کک و مک به شدت توصیه شده است. کرم ضد آفتاب با SPF بالای ۳۰ و تمدید آن هر ۲ ساعت یک بار ضروری است، در حالیکه بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر بخصوص فصل تابستان دوری از نور خورشید بهتر می باشد. برای کسانی که پوست حساس تری دارند، دستکش و کلاه لبه دار نیز کمک بسیاری می کند.

استفاده از لیزر و کرم های ضد لک در این مورد از لکه ها که به علت ژنتیکی هستند، به طور قطعی اثر گذار نیست. اما با توجه به همان اثر کوتاه مدت در طول درمان نیاز به محافظت پوست در مقابل آفتاب و اشعه ماورای بنفش به شدت ضروری است. چرا که پوست در طول این درمان ها حساس تر بوده و عدم مراقبت از آن موجب بازگشت و یا بیشتر شدن لک ها می شود. با در نظر گرفتن عدم درمان قطعی این عارضه پوستی و توجه به اینکه کک و مک بیماری خاصی محسوب نمی شود، قبول آن به عنوان یک تیپ پوستی بهترین توصیه پزشکان است.